Dünya üzərində yaşayan ən ağıllı heyvanlar!
Dünyadakı ən ağıllı heyvanlar hansılardır, heç sizə maraqlı gəlibmi? Heyvanlar aləminin heç bir üzvü bir triqonometriya problemi həll edə bilməz, tez yaza bilməz ancaq bu vəziyyət, onların ağıllı olmadığı mənasına gəlmir.
Heç heyvanlarla danışa bilmək istədiniz mi? Çoxunuz bu suala cavab olaraq, "Bəli, uşaqlığımda x hayvanıyla danışmağı xəyal edirdim!" cavabı verə bilər. Ancaq əlbəttə böyüdük və xəyal gücümüz də böyüməklə tərs mütənasib bir şəkildə kiçildi. Heyvanları, xüsusilə də vəhşi təbiətdə olan heyvanları axmaq görürük. Yaxşı, bu vəziyyət əslində də belədirmi? Əlbəttə, deyil, buyurun təbiətdəki ən ağıllı bir neçə heyvan, təəssüf ki aralarında pişiklər və ya itlər yoxdur.
Şimpanzelər.
Bəzi yaddaş testləri göstərir ki, şempanzenin xatirələri insanlardan daha yaxşıdır. Bioloji mənada yaşayan ən yaxın olan şempanzelerle, DNT-lərimizin haradasa 99 %-i paylaşırıq. 2007-ci ildə nəşr olunan bir araşdırmada tədqiqatçılar yetkin şempanzeler, yeniyetmə şempanzeler və universitet tələbələri üçün eyni idrak testini vermişdir. Test, bir ilə doqquz arasındakı bir rəqəm siyahısının bir sensorlu ekran monitorunda harada olduğunu xatırlamaqla əlaqədar idi.
Şempanzeler və insanlar eyni rəqəçləri bir saniyədən az gördülər. Sonra, bu ədədlərin harada olduğunu və gördüklərini xatırlamaları istənildi. Yetişkin primatlar və insanlar ortalama olaraq eyni şeyi etdi. Amma yeniyetmə şempanzeler digər iki gruba daş çıxartdılar.
Keçilər
Elm adamları, uzun zamandan bəri keçilərin inadçı olmasından daha çox ağıllı olduqlarını düşünürdü. Avstraliyada bir qrup tədqiqatçı, bu inadçı heyvanları testə tabe tutmağa qərar verdi. Bunu etmək üçün, meyvə tutan bir mexanizm qurdular. Meyvələrə daxil olmaq üçün keçilərin dişləriylə bir ipi aşağıya doğru sürüməsi lazım idi, bu əsnada da ağızlarını qaldırmaq məcburiyyətində qaldıqlarında qolu hərəkətə keçirdi. Bütün bunları anlaya bilsələr, meyvə onların olacaqdı.
12 keçidən doqquzu, dörd sınaqdan sonra bu vəzifəni bacara bildi. Tədqiqatçılar, bütün keçiləri 10 ay sonra təkrar testə aldılar, çox keçi hələ də sistemin necə çalışdığını xatırlayırdı.
Fillər
'Fil yaddaşı' ifadəsini hamınız eşitmisiniz. Fillər, müxtəlif dillər arasında ayrı-seçkilik edə bilər. Bir fil ilə hər hansı bir qarlılıqlı ünsiyyətə girən hər kəs bu heyvanların çox ağıllı olduğunu bilir. Amma nə qədər ağıllıdır? Tədqiqatçılar bu mövzuda bir çox araşdırma apardılar. Tədqiqatçılardan biri, fillərin dillər arasındakı fərqi və kişi, qadın və ya uşağın danışdığını anladı.
Necə başa düşdülər?
Afrikada, yalnız müəyyən qəbilələr filleri ovlayır. Elm adamları, onları ovlayan və ovlamayan qrupların səslərini qeyd etdi. Fillər ov qrupunun qeydlərini eşitdiklərində, qorxu duymağa başladılar və səsin gəldiyi yerdən uzaqlaşdılar.
Delfinlər
Elm insanları, zəkanın ölçülməəsinin bir yolu olaraq aynada özünü tanıma üsulunu də istifadə edirlər. Heyvanların özünü tanıyıb tanımadığını anlamaq üçün, elm adamları, heyvanın bədəninə rəngli bir işarə qoyarlar. Sonra onları bir ayna qarşısına yerləşdirirlər. Heyvanlar özlərini tanısalar, işarə olaraq bədənlərindəki işarəni əlləriylə və ya sürtünmə kimi üsullarla çıxarmağa çalışırlar.
Araşdırmaçılar, yunuslara işarələr qoyduğunda, sudakı araşdırmaçılar əkslərindəki ləkələrə nəzarət etdilər. Delfinlər, işarələmənin özlərinə aid olduğunu və aynadakını başqa bir heyvan olmadığını anlaya bilirdilər.
Qarğalar
La Fontaine bu vəziyyəti anlamış olacaq ki fabllarında 'qarğaları' həmişə müdrik fiquru olaraq istifadə edirdi. Qarğalar, 8 yaşındakı bir uşağın həll edə bilmədiyi bir problemi həll edə bilər. Bir işdə, tədqiqatçılar qarğalara və insanlara eyni puzzle verdi. Bir oyuncaq, bir quşun dimdiyini sala bilməyəcəyi və kiçik bir uşağın əllərini içinə sala bilməyəcəyi qədər uzun bir şüşənin içində üzürdü. Səkkiz yaşından kiçik uşaq buna yalnız güldü və oyuncağı oradan çıxarmaq üçün bir yol tapa bilmədi. Lakin bu qarğaların başını heç də qarışdırmadı. Sadeəcə çınqıl daşlarını dar şüşələrə atdılar. Nəhayət daşlar, suları yuxarı doğru qaldırdı və oyuncağı qarğalar çıxara bildi.
Arılar
Arıların dünyadakı varlığına, çox vaxt bizi sokmalarıyla fərqinə varsaq da Eynşteynə görə; bütün arılar öldükdən sonra insanlar, yalnız 5 il daha yaşaya.
Arılar, öz zəkalarının fərqindədir. Araşdırmaçılar, iki üfüqi zolaqdan hansının digərinin olduğunu təyin etmək üçün arıları öyrətdilər. Cavab verdikləri zaman onları bir konfet şərbəti ilə mükafatlandırırlar. Ancaq vəziyyət belə idi, tədqiqatçılar onlara yalnız üfüqi olan xəttlərin üstündə və ya altında olub olmadığını necə təyin edəcəklərini öyrədə bildilər. Araşdırmaçılar arılara pətəklərin şaquli xəttlərini göstərdiyində isə arılar uçub getdi. Nəticə olaraq tədqiqatçılar, arıların ballarını əldə etmənin bir yolunu tapa bilmədi!
Oktapod
Oktapodlar, insan yoldaşlarını bir izdiham içərisində ayırd edə bilər. Çox onurğasız canlı oktapodlar qədər zəkaya sahib deyil. Bir tədqiqatda araşdırmaçılar, oktapodların iki fərqli insan arasında ayrı-seçkilik edib edə bilməyəcəyini test etdi. İki adam bir oktapodla qarlılıqlı ünsiyyətə girdi, biri son dərəcə dost canlısı və digəri soyuq və düşməncəsinə davranırdı. Qısa bir müddət sonra, oktapodu təkrar ziyarət edən araşdırmaçılar, onun dost canlısı davranana səmimi, soyuq davrananı isə görməməzlikdən gəldiyini müşahidə etdi.
sh
Heç heyvanlarla danışa bilmək istədiniz mi? Çoxunuz bu suala cavab olaraq, "Bəli, uşaqlığımda x hayvanıyla danışmağı xəyal edirdim!" cavabı verə bilər. Ancaq əlbəttə böyüdük və xəyal gücümüz də böyüməklə tərs mütənasib bir şəkildə kiçildi. Heyvanları, xüsusilə də vəhşi təbiətdə olan heyvanları axmaq görürük. Yaxşı, bu vəziyyət əslində də belədirmi? Əlbəttə, deyil, buyurun təbiətdəki ən ağıllı bir neçə heyvan, təəssüf ki aralarında pişiklər və ya itlər yoxdur.
Şimpanzelər.
Bəzi yaddaş testləri göstərir ki, şempanzenin xatirələri insanlardan daha yaxşıdır. Bioloji mənada yaşayan ən yaxın olan şempanzelerle, DNT-lərimizin haradasa 99 %-i paylaşırıq. 2007-ci ildə nəşr olunan bir araşdırmada tədqiqatçılar yetkin şempanzeler, yeniyetmə şempanzeler və universitet tələbələri üçün eyni idrak testini vermişdir. Test, bir ilə doqquz arasındakı bir rəqəm siyahısının bir sensorlu ekran monitorunda harada olduğunu xatırlamaqla əlaqədar idi.
Şempanzeler və insanlar eyni rəqəçləri bir saniyədən az gördülər. Sonra, bu ədədlərin harada olduğunu və gördüklərini xatırlamaları istənildi. Yetişkin primatlar və insanlar ortalama olaraq eyni şeyi etdi. Amma yeniyetmə şempanzeler digər iki gruba daş çıxartdılar.
Keçilər
Elm adamları, uzun zamandan bəri keçilərin inadçı olmasından daha çox ağıllı olduqlarını düşünürdü. Avstraliyada bir qrup tədqiqatçı, bu inadçı heyvanları testə tabe tutmağa qərar verdi. Bunu etmək üçün, meyvə tutan bir mexanizm qurdular. Meyvələrə daxil olmaq üçün keçilərin dişləriylə bir ipi aşağıya doğru sürüməsi lazım idi, bu əsnada da ağızlarını qaldırmaq məcburiyyətində qaldıqlarında qolu hərəkətə keçirdi. Bütün bunları anlaya bilsələr, meyvə onların olacaqdı.
12 keçidən doqquzu, dörd sınaqdan sonra bu vəzifəni bacara bildi. Tədqiqatçılar, bütün keçiləri 10 ay sonra təkrar testə aldılar, çox keçi hələ də sistemin necə çalışdığını xatırlayırdı.
Fillər
'Fil yaddaşı' ifadəsini hamınız eşitmisiniz. Fillər, müxtəlif dillər arasında ayrı-seçkilik edə bilər. Bir fil ilə hər hansı bir qarlılıqlı ünsiyyətə girən hər kəs bu heyvanların çox ağıllı olduğunu bilir. Amma nə qədər ağıllıdır? Tədqiqatçılar bu mövzuda bir çox araşdırma apardılar. Tədqiqatçılardan biri, fillərin dillər arasındakı fərqi və kişi, qadın və ya uşağın danışdığını anladı.
Necə başa düşdülər?
Afrikada, yalnız müəyyən qəbilələr filleri ovlayır. Elm adamları, onları ovlayan və ovlamayan qrupların səslərini qeyd etdi. Fillər ov qrupunun qeydlərini eşitdiklərində, qorxu duymağa başladılar və səsin gəldiyi yerdən uzaqlaşdılar.
Delfinlər
Elm insanları, zəkanın ölçülməəsinin bir yolu olaraq aynada özünü tanıma üsulunu də istifadə edirlər. Heyvanların özünü tanıyıb tanımadığını anlamaq üçün, elm adamları, heyvanın bədəninə rəngli bir işarə qoyarlar. Sonra onları bir ayna qarşısına yerləşdirirlər. Heyvanlar özlərini tanısalar, işarə olaraq bədənlərindəki işarəni əlləriylə və ya sürtünmə kimi üsullarla çıxarmağa çalışırlar.
Araşdırmaçılar, yunuslara işarələr qoyduğunda, sudakı araşdırmaçılar əkslərindəki ləkələrə nəzarət etdilər. Delfinlər, işarələmənin özlərinə aid olduğunu və aynadakını başqa bir heyvan olmadığını anlaya bilirdilər.
Qarğalar
La Fontaine bu vəziyyəti anlamış olacaq ki fabllarında 'qarğaları' həmişə müdrik fiquru olaraq istifadə edirdi. Qarğalar, 8 yaşındakı bir uşağın həll edə bilmədiyi bir problemi həll edə bilər. Bir işdə, tədqiqatçılar qarğalara və insanlara eyni puzzle verdi. Bir oyuncaq, bir quşun dimdiyini sala bilməyəcəyi və kiçik bir uşağın əllərini içinə sala bilməyəcəyi qədər uzun bir şüşənin içində üzürdü. Səkkiz yaşından kiçik uşaq buna yalnız güldü və oyuncağı oradan çıxarmaq üçün bir yol tapa bilmədi. Lakin bu qarğaların başını heç də qarışdırmadı. Sadeəcə çınqıl daşlarını dar şüşələrə atdılar. Nəhayət daşlar, suları yuxarı doğru qaldırdı və oyuncağı qarğalar çıxara bildi.
Arılar
Arıların dünyadakı varlığına, çox vaxt bizi sokmalarıyla fərqinə varsaq da Eynşteynə görə; bütün arılar öldükdən sonra insanlar, yalnız 5 il daha yaşaya.
Arılar, öz zəkalarının fərqindədir. Araşdırmaçılar, iki üfüqi zolaqdan hansının digərinin olduğunu təyin etmək üçün arıları öyrətdilər. Cavab verdikləri zaman onları bir konfet şərbəti ilə mükafatlandırırlar. Ancaq vəziyyət belə idi, tədqiqatçılar onlara yalnız üfüqi olan xəttlərin üstündə və ya altında olub olmadığını necə təyin edəcəklərini öyrədə bildilər. Araşdırmaçılar arılara pətəklərin şaquli xəttlərini göstərdiyində isə arılar uçub getdi. Nəticə olaraq tədqiqatçılar, arıların ballarını əldə etmənin bir yolunu tapa bilmədi!
Oktapod
Oktapodlar, insan yoldaşlarını bir izdiham içərisində ayırd edə bilər. Çox onurğasız canlı oktapodlar qədər zəkaya sahib deyil. Bir tədqiqatda araşdırmaçılar, oktapodların iki fərqli insan arasında ayrı-seçkilik edib edə bilməyəcəyini test etdi. İki adam bir oktapodla qarlılıqlı ünsiyyətə girdi, biri son dərəcə dost canlısı və digəri soyuq və düşməncəsinə davranırdı. Qısa bir müddət sonra, oktapodu təkrar ziyarət edən araşdırmaçılar, onun dost canlısı davranana səmimi, soyuq davrananı isə görməməzlikdən gəldiyini müşahidə etdi.
sh
